Bình Định nổi tiếng là vùng đất có nhiều thắng cảnh, di tích đẹp mắt, ý nghĩa. Ở tỉnh Bình Định, các di tích tháp Chăm là một trong những điểm đến thu hút của người du lịch. Điển hình có thể kể đến Tháp Đôi, Tháp Bánh Ít,… Vì là những đền tháp được xây dựng lâu đời nên sẽ không thể tránh trường hợp bị xuống cấp. Để bảo tồn văn hoá vật thể về di tích, UBND tỉnh Bình Định luôn cố gắng thực hiện các kế hoạch trùng tu đúng thời điểm, đúng vật thể cần tu bổ. Sắp tới, tỉnh sẽ đầu tư hơn 25 tỷ đồng để tu bổ cho khu di tích tháp Bánh Ít. Các khu vực cần được trùng tu đã được lên nội dung và kế hoạch cụ thể.
Mục lục
Kinh phí xây dựng, trùng tu Tháp Bánh Ít lên đến 25,6 tỉ đồng
Công trình do Sở VHTT làm chủ đầu tư với tổng kinh phí xây dựng 25,6 tỉ đồng. Đây là dự án nhóm C, vốn ngân sách nhà nước do tỉnh quản lý bố trí cho dự án trong giai đoạn 2021 – 2025. Thời gian thực hiện từ năm 2021 – 2022. Theo đó, dự án sẽ thực hiện đầu tư với quy mô gồm: Hoàn thiện đường nội bộ (phía Tây Nam) bằng bê tông, lát đá có chít mạch hồ kéo dài liên tục qua đoạn cổng chính. Tháo dỡ nhà thường trực – vệ sinh cũ nằm phía Đông Nam (vị trí số 10 trong quy hoạch). Mục đích để tạo sự thông thoáng cảnh quan khuôn viên với quy mô khoảng 203m2, hoàn thiện mặt bằng theo thiết kế.
Xây dựng khu nhà chức năng (nhà dịch vụ, đón tiếp, trưng bày, thường trực, bảo vệ, vệ sinh) thành một khối nằm phía Đông Nam (vị trí số 11 trong quy hoạch). Quy mô xây dựng khoảng 712m2. Hệ thống trưng bày nội thất bên trong được thiết kế lắp dựng. Bài trí hiện vật theo mô hình mỹ thuật, kiến trúc Chămpa. Di dời đường điện trung thế băng qua khu vực di tích (phía Tây Nam). Và làm hạ tầng cảnh quan, sân vườn, bãi đậu xe. Theo quyết định, việc đầu tư xây dựng công trình nhằm tu bổ, tôn tạo di tích, giữ gìn và phát huy giá trị di tích tháp Bánh Ít. Công trình sau khi hoàn thành sẽ thu hút du khách đến tham quan, nghiên cứu về giá trị lịch sử, kiến trúc di tích.
Về Tháp Bánh Ít
Tháp Bánh Ít (hay còn gọi là tháp Bạc) nằm trên địa phận xã Phước Hiệp, huyện Tuy Phước. Đây là quần thể tháp lớn với bốn công trình kiến trúc cổ được xây dựng từ cuối thế kỷ XI đầu thế kỷ XII. Mang đậm dấu ấn văn hóa Chăm trên đất Bình Định. Tháp Bánh Ít là quần thể đền tháp có số lượng nhiều nhất hiện còn ở Bình Định gồm 4 tháp. Đó là Tháp Cổng, Tháp Hỏa, Tháp Bia và Tháp Chính.
Căn cứ những dấu tích còn lại cho thấy, trước đây số lượng kiến trúc nhiều hơn. Tạo thành một trung tâm tôn giáo hoàn chỉnh ở trung tâm của 3 thành cổ. Đó là thành Thị Nại, thành Cha, thành Đồ Bàn. Cụm tháp được xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia vào năm 1982. Và là công trình kiến trúc cổ của Việt Nam lọt vào cuốn sách “1.001 công trình kiến trúc phải đến trong cuộc đời” của nhóm tác giả người Anh.
Nếu đem từng kiến trúc ra để so sánh thì từng ngôi tháp của Bánh Ít không phải là lớn. Nhưng tháp Bánh Ít không phải chỉ từng ngôi tháp mà còn là các lớp kiến trúc. Đây là cả quả đồi tự nhiên cao 75 mét, vì thế tuy từng kiến trúc không lớn lắm. Nhưng tổng thể kiến trúc Bánh Ít khá đồ sộ và hùng vĩ.
